Wysokiej jakości kiszonka z kukurydzy to podstawa żywienia bydła mlecznego, tak więc w przededniu zbiorów warto przypomnieć najważniejsze zasady przygotowania jak najlepszej jakości kiszonki. Jak wiadomo, decydującym parametrem – gdy chodzi o uzyskanie wysokiej wydajności energetycznej z kiszonki z kukurydzy – jest stopień naruszenia ziarna.

Niewystarczające naruszenie ziaren kukurydzy oznacza stratę finansową, gdyż energię trzeba wtedy pozyskiwać z innej paszy np. z kukurydzy na ziarno.

Zasady co do długości cięcia i kondycjonowania kiszonki z kukurydzy są bardzo różnorodne.

Obecnie możemy wyróżnić trzy sposoby zbioru. Pierwszym z nich jest krótko pocięta kiszonka, która charakteryzuje się długością od 3,5 do 12 mm. Drugi sposób, to długie cięcie od 12 do 22 mm i jest to najczęściej spotkany zakres długości. Trzeci to technologia kondycjonowania kukurydzy SHREDLAGE®, w której długość cięcia zielonej masy wynosi ponad 25 mm.

Krótko przycinana kiszonka

W przypadku długości cięcia od 3,5 do 12 mm, mówimy o krótko ciętej kiszonce. Krótkie cięcie dotyczy zarówno kiszonki przeznaczonej do biogazowni, jak i do żywienia bydła mlecznego i mięsnego.

Wymagany jest tutaj jednorodny i krótki materiał roślinny o bardzo drobnej strukturze. Naruszenie ziarna również musi spełniać bardzo wysokie standardy.

Długo przycinana kiszonka

Klasyczne długie cięcie dotyczy kiszonki przycinanej na długość od 12 do 22 mm i jest od lat stosowane w wielu krajach. Oprócz naruszenia ziarna liczy się tutaj lepszy efekt strukturalny.

Ponadstandardowo,
długo przycinana kiszonka

Obecnie tendencje w żywieniu coraz bardziej wydajnych krów zmierzają do zwiększenia długości cięcia kukurydzy na kiszonkę. Przykładem jest technologia SHREDLAGE®, która jest stosunkowo nową koncepcją żywienia zwierząt, wywodzącą się z Ameryki Północnej. Sieczka jest przycinana na wyjątkowo długie fragmenty, o długości od 26 do 30 mm, przy czym następuje bardzo duże naruszenie ziarna i jego silne roztarcie. Większe powierzchnie posiekanego materiału zapewniają bakteriom celulolitycznym większą „powierzchnię aktywną”, umożliwiającą naruszanie komórek roślinnych. Zwiększa to ilość dostępnej dla żołądka krów skrobi, która stanowi dla nich cenne źródło energii. Dodatkowo zachodzi bardzo intensywna „obróbka” wzdłużna i poprzeczna łodyg, której celem jest zapewnienie silniejszego efektu strukturalnego kiszonki, a tym samym lepszego przeżuwania. Dzięki zastosowaniu metody SHREDLAGE® wielu producentom mleka udało się zwiększyć ilość kiszonki z kukurydzy w dawce pokarmowej, przy jednoczesnym zmniejszeniu zawartości słomy i paszy treściwej. W tym samym czasie jeszcze bardziej zwiększono uzysk energii i suchej masy z hektara. Pasuje to idealnie do aktualnej sytuacji, gdzie z uwagi na coraz częściej występujące susze w uprawach bardziej niż kiedykolwiek konieczne jest efektywne wykorzystanie powierzchni uprawnej.

Trzeba pamiętać, że w przypadku zbioru kiszonki z kukurydzy w technologii SHREDLAGE® istotną kwestią jest zawartość suchej masy (SM) w roślinach. Wartość ta wskazuje bowiem, jaka jest dojrzałość roślin i to zawsze powinno definiować odpowiedni termin rozpoczęcia zbiorów. SHREDLAGE^® można bez problemów stosować w zakresie SM wynoszącym od 30% do 34% przy długości sieczki od 26 mm do 30 mm. Przy zawartości SM od 36% do 40% następuje zmniejszenie długości cięcia do 21 mm, co ma na celu uniknięcie sortowania paszy przez krowy.

Kolejnym ważnym aspektem zbioru kiszonki z kukurydzy jest kondycjonowanie materiału w tzw. corn-crackerach. Klasyczne kondycjonowanie oznacza rozgniecenie ziarniaków kukurydzy i uwolnienie energii dla bakterii żwaczowych. Poprzez odpowiednie ustawienie szczeliny na walcach corn-crackera (w zakresie 1–2 mm) i różnicy prędkości obrotowej sięgającej 30% uzyskujemy materiał zadowalającej jakości. Oczywiście przy założeniu, że na walcach nie występują znaczne ślady użytkowania. W przypadku zastosowania nowej technologii SHREDLAGE^® z długim cięciem kukurydzy, sposób kondycjonowania musiał zostać zmodyfikowany. I tak w tym przypadku wraz z technologią SHREDLAGE^® pojawia się nowy corn-cracker, w którym zachodzą trzy różne efekty kondycjonowania:

1. Na początku sieczka jest rozgniatana z mniejszą lub większą intensywnością – zależnie od wielkości szczeliny, którą można regulować, podobnie jak ma to miejsce w przypadku systemów konwencjonalnych.

2.Dodatkowo występuje szczególnie intensywny efekt rozcierania, który jest możliwy dzięki różnej liczbie rzędów zębów na walcach corn-crackera oraz różnicy liczby obrotów wynoszącej 50%.

3.W ramach trzeciego efektu łodygi są przeciągane przez rowek spiralny na krawędzi przedniego walca oraz przeciwbieżny rowek spiralny walca tylnego. W ten sposób łodygi kukurydzy zostają do pewnego stopnia „obrane”, przy czym nawet względnie twarda kora lub skórka pokrywająca łodygi kukurydzy zostaje oddzielona od miękkiego rdzenia.

Oprac. Beata Dąbrowska