Czosnek sadzimy od połowy września do 20 października, choć niektóre źródła podają, że podczas ciepłej jesieni termin sadzenia można przedłużyć do połowy listopada. Nie można go sadzić zbyt wcześnie, by nie wypuścił liści, ani zbyt późno, ponieważ musi się ukorzenić przed nadejściem mrozów. Jest odporny na wiosenne przymrozki. Gdy temperatura oscyluje w granicach 3–5°C, wchodzi w fazę wzrostu po zimowym uśpieniu.
Pod jego uprawę przeznaczamy stanowisko, na którym wcześniej rosły warzywa uprawiane na oborniku, np. ziemniaki, ogórki, selery czy kapustne. Unikać należy stanowiska po cebulowych, po których łatwiej o choroby grzybowe. Ważne, by gleba była odpowiednio uprawiona i odchwaszczona. Jeśli zaś chodzi o wymagania glebowe, to czosnek najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych, bogatych w próchnicę, o pH w okolicy 6,8. Gleby o niższym pH będą wymagały wapnowania. Ważnym warunkiem jest również właściwa gospodarka wodna, czyli gleby utrzymujące wilgoć. Jest to szczególnie ważne, gdyż czosnek wymaga dużo wilgoci. Utrzymująca się susza, zwłaszcza od maja do czerwca, gdy roślina wykazuje największe zapotrzebowanie na wilgoć, rzutuje na spadek plonów. Czosnek nie powinien być uprawiany na stanowiskach zacienionych, ponieważ wówczas główki nie osiągają oczekiwanych rozmiarów. Przed sadzeniem, oprócz zastosowanego w poprzednich latach obornika, należy glebę zasilić nawozami potasowymi i fosforowymi przed przekopaniem na głębokość około 30 cm. Można zastosować nawozy jesienne wieloskładnikowe. Pogłównie, czyli wiosną po wschodach, zastosujemy nawożenie azotowe.
Czosnek uprawia się z ząbków, a także cebulek powietrznych. Do jesiennego sadzenia wykorzystać można zarówno czosnek wytwarzający kwiatostany, jak i ich niewytwarzający. Ząbki lub cebulki sadzimy w rzędy oddalone od siebie o 20–30 cm, w rzędzie natomiast umieszczamy je co 10 cm. Ważną rzeczą jest również głębokość sadzenia. Z uwagi na fakt, że czosnek będzie zimował w gruncie, należy umieścić go na takiej głębokości, by wierzchołek był przykryty 5-centymetrową warstwą ziemi.
Odmiany czosnku dzielimy na dwie grupy: strzałkujące, czyli twardołodygowe, i niestrzałkujące, czyli miękkołodygowe. W naszym kraju w większości uprawiane są strzałkujące. Wytwarzają pędy kwiatostanowe zakończone cebulkami powietrznymi. Rośliny o silnym wzroście wymagają ogławiania, czyli usunięcia pędu kwiatostanowego, gdy tylko się wytworzy. Pozostawienie spowoduje redukcję plonu.
Wczesną odmianą jest Harnaś. W jego szarych główkach znajduje się nawet do 13 ząbków. Odmiana o wysokim plonie, polecana do bezpośredniego spożycia, jak i przemysłu przetwórczego. Ceves jest bardzo wczesną odmianą, uprawianą jako nowalijka. Ząbki są dość liczne, ułożone spiralnie w główce. Arkus jest odmianą średnio wczesną. Dojrzewa tydzień później od Harnasia. W główce znajduje się do 7 ząbków okrytych fioletową łuską. Odmiana polecana do bezpośredniego spożycia, jak i przetwórstwa. Plon ogólny jest wysoki, a główki długo zachowują przydatność. Ornak jest odmianą późną o dużej masie ząbków i największych główkach, w których znajduje się do 8 ząbków. Charakteryzuje się łagodnym smakiem. Odmiana daje wysoki plon i jest polecana do bezpośredniego spożycia, jak i przetwarzania.
Małgorzata Wyrzykowska
