W mózgu udar, trzeba czuwać! Udarowy alert, gdy mózg ogarnia zamęt. „U” jak utrudniona mowa – język się trudzi, plączą się słowa, „D” jak dłoń, która opada, ręka próbuje, lecz niedomaga. „A” jak asymetria ust – jeden kącik leci w dół. Te objawy trzy to znak, że to „R” – reakcji czas. 112 w mig wykręcaj, dzwoń po pomoc i nie czekaj!... – to słowa krótkiej energetycznej piosenki skomponowanej niedawno przez rapera CeZika – Cezarego Zenona Nowaka, polskiego wokalistę, instrumentalistę i aranżera, który zaangażował się w akcję „Udarowy alert” w ramach ogólnopolskiej kampanii Stop Udarom. Do rozmowy o udarze pretekstem jest nie tylko start akcji, ale też obchodzony niedawno Światowy Dzień Udaru Mózgu.
Pilnuj złotej godziny!
Z udarem nie ma ani sekundy do stracenia, więc i my ruszamy z edukacją. W utworze autor wykorzystał litery słowa „udar”. Skojarzył je z najważniejszymi objawami udaru. A czym on w ogóle jest?
Udar to zaburzenie neurologiczne, które jest skutkiem nagłego odcięcia dopływu krwi do mózgu. Najczęściej dochodzi do niego, kiedy naczynie krwionośne, które dostarcza do mózgu tlen i substancje odżywcze, zostaje zablokowane przez skrzep krwi. Takie udary, czyli niedokrwienne, stanowią 80% wszystkich. Pozostałe 20% to udary krwotoczne, czyli takie, w których naczynie zostaje uszkodzone i krew wylewa się do mózgu.
Udar grozi trwałym, ciężkim kalectwem, a czasami zagraża życiu. Dlatego bezwzględnie najważniejszą rzeczą jest szybkie reagowanie! W leczeniu jego skutków istnieją tzw. złote godziny – dla metody, w której podaje się dożylnie preparat rozpuszczający skrzep, jest to maksymalnie 4,5 godziny od wystąpienia objawów, dla tej, w której skrzep usuwa się chirurgicznie, jest to 6 godzin. Ale specjaliści mówią, że tak naprawdę „złota” dla uniknięcia poważnej niepełnosprawności jest pierwsza godzina.
Jak objawia się udar?
„U” jak utrudniona mowa. Jednym z objawów jest bezładna i niezrozumiała mowa. Można to nazwać bełkotaniem. Chory nie tylko jest niezrozumiały, ale często też nie rozumie tego, co się do niego mówi.
„D” jak dłoń, która opada. Człowiek z udarem traci siłę i kontrolę nad kończynami. Ma bezwładną rękę lub nogę. Zwykle dotyczy to tylko jednej strony ciała.
„A” jak asymetria. W udarze często jednym z pierwszych objawów jest asymetria twarzy wynikająca z niedowładu albo porażenia mięśni po jednej stronie twarzy. Towarzyszy temu opadanie kącika ust po tej samej stronie.
„R” jak rozmazany obraz. Udar objawia się także zaburzeniami widzenia. Widzi się niewyraźnie, podwójnie albo dostrzga się ciemne plamy w polu widzenia.
Udarowi mogą towarzyszyć silny ból głowy, zawroty głowy, wymioty lub zaburzenia świadomości. Chory ma też kłopoty z chodzeniem.
„R”, jak sugeruje piosenka, ma się kojarzyć też z natychmiastową reakcją. Jesli więc tylko zauważymy u kogoś albo też zarejestrujemy u siebie takie objawy, natychmiast szukajmy kontaktu z lekarzem pod numerem alarmowym 112 albo 999! Do udaru należy wezwać karetkę, a jeśli spodziewamy się, że nie przyjedzie ona w krótkim czasie, dowieźmy chorego do najbliższego szpitala własnym transportem.
Karolina Kasperek
