XSąsiad podał mnie bez uzgodnienia na świadka w sprawie o zasiedzenie. Z tego co wiem, nie będę musiał stawiać się w sądzie, tylko sąd każe mi złożyć zeznania na piśmie. Czy mam obowiązek zeznawać? Nie chciałbym narazić się drugiej stronie i mieszać się do konfliktu rodzinnego.
YPrawo odmowy złożenia zeznań przysługuje tylko członkom najbliższej rodziny. Świadek może też odmówić odpowiedzi na pytanie, gdyby miało to narazić go lub jego bliskich na szczególnie dotkliwe konsekwencje.
Zgodnie z art. 261 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.
Chodzi tu o sprawy o prawa stanu cywilnego, tj. sprawy określające stan cywilny człowieka wynikający z jego urodzenia, zawarcia małżeństwa i śmierci. Sprawami o prawa stanu są zatem w pierwszej kolejności sprawy o rozwód (w tych sprawach istnieje prawo do odmowy zeznań), sprawy o unieważnienie małżeństwa i sprawy o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa. Do spraw o prawa stanu nie można natomiast zaliczyć spraw o separację.
Artykuł 261 § 2 k.p.c. przewiduje natomiast, że świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie poprzedzającym, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi. Poza opisanymi wyżej przypadkami nie ma możliwości odmowy złożenia zeznań w charakterze świadka.
Przed przesłuchaniem świadka uprzedza się go o prawie odmowy zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Jeżeli świadek ma składać zeznania, odbiera się od niego przyrzeczenie – po pouczeniu go o znaczeniu tego aktu.
Zasadą jest ustne składanie zeznań, ale zgodnie z art. 271[1] k.p.c., świadek składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. W takim przypadku świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie jego tekstu. Świadek jest obowiązany złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym przez sąd.
Za nieuzasadnioną odmowę zeznań sąd nałoży na świadka grzywnę. Jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości, wymierza się ją w kwocie do 3000 zł. Niezależnie od grzywny sąd może nakazać aresztowanie świadka na czas nieprzekraczający tygodnia. Sąd uchyli areszt, jeżeli świadek złoży zeznanie lub przyrzeczenie albo jeżeli sprawę ukończono w instancji, w której dowód z tego świadka został dopuszczony. ●
