Ministerstwo Infrastruktury planuje podnieść od przyszłego roku maksymalne stawki opłaty za naruszenie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Obwieszczenie w tej sprawie ma datę 6 października br. Zostało wydane na podstawie art. 109 ust. 12 Ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne. Zgodnie z tym przepisem minister właściwy do spraw gospodarki wodnej nie później niż do dnia 31 października każdego roku ogłasza, w drodze obwieszczenia, wysokość stawek opłaty obowiązującej od 1 stycznia roku następnego. Podstawą zmian stawek opłat jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem za rok poprzedni, ogłaszany przez GUS.
I tak od 1 stycznia przyszłego roku za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 106 ust. 4 Prawa wodnego, czyli Programem azotanowym lub z Planem nawożenia azotem maksymalna kara wyniesie 2192,40 zł. Jest to kwota o 72 zł wyższa niż tegoroczna. Z kolei za przechowywanie nawozów naturalnych wbrew przepisom zawartym w Programie azotanowym grozi 3288,61 zł (obecnie maksymalna kara za to przewinienie wynosi 3180,47 zł). Rolnikowi, który w niewłaściwy sposób dokumentuje realizację programu azotanowego lub nie robi tego wcale, grozi 548,10 zł kary. Tyle samo kosztować będzie rolnika brak planu nawożenia azotem. Obecnie za te naruszenia grozi kara w maksymalnej wysokości 530 zł.
Zgodnie z ustawą Prawo wodne kontrola stosowania Programu azotanowego przez podmioty prowadzące produkcję rolną jest wykonywana przez właściwe organy Inspekcji Ochrony Środowiska, czyli wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska.
Warto przypomnieć, iż zgodnie z art. 109 Prawa wodnego organ Inspekcji Ochrony Środowiska nie zawsze nakłada karę na rolnika w sytuacji, gdy nie wywiązuje się on z wymogów zawartych w Programie azotanowym. O tym, czy będzie to kara, czy tylko nakaz usunięcia nieprawidłowości, decydują wyniki kontroli. Jeśli jednak padnie decyzja o nałożeniu opłaty, należy ją uregulować w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji o jej nałożeniu. W sytuacji gdy rolnik nie zapłaci jej w terminie, podlega ona przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Obowiązek uiszczenia opłaty przedawnia się z upływem 5 lat.
Przypominamy, iż Plan nawożenia azotem muszą posiadać rolnicy:
prowadzący integrowaną produkcję drobiu lub świń,
posiadający gospodarstwo rolne o powierzchni powyżej 100 ha użytków rolnych,
uprawiający uprawy intensywne na gruntach ornych na powierzchni powyżej 50 ha,
utrzymujący obsadę większą niż 60 DJP według stanu średniorocznego,
nabywający nawóz naturalny lub produkt pofermentacyjny do bezpośredniego rolniczego wykorzystania w celu nawożenia lub poprawy właściwości gleb od podmiotu, który prowadzi integrowaną produkcję drobiu lub świń.
Dodatkowo wymagania Programu azotanowego wchodzą w zakres zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance), dlatego wszyscy rolnicy korzystający z płatności bezpośrednich, a także płatności obszarowych otrzymywanych w ramach PROW mogą być w tym zakresie kontrolowani przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Corocznie kontroli pod względem spełniania wymogów wzajemnej zgodności podlega 1% rolników ubiegających się o płatności. Nie dotyczy to rolników uczestniczących w systemie dla małych gospodarstw, którzy od 2015 roku nie podlegają kontroli wzajemnej zgodności. W przypadku kontroli przeprowadzanych przez ARiMR w ramach zasady wzajemnej zgodności wysokość kary administracyjnej za brak przestrzegania wymogów z Programu azotanowego zależy od rodzaju i skali naruszenia wymogów. W przypadku gdy stwierdzona niezgodność wynika z zaniedbania ze strony rolnika, zmniejszenie płatności z zasady wynosi 3% całkowitej kwoty płatności, a w przypadku poważniejszych naruszeń 5%. Natomiast w sytuacji gdy rolnik celowo dopuści się stwierdzonej niezgodności, zmniejszenie to wynosi 20% całkowitej kwoty. W przypadkach rażących naruszeń rolnik może stracić całość dopłat. ms
