Profesjonaliści takiej uprawy na wczesny handel młodymi ziemniakami doskonale znają tajniki podkiełkowywania i agrotechnikę. Dziś przypomnimy najistotniejsze elementy agrotechniki ziemniaków na najwcześniejszy zbiór, które przydadzą się plantatorom, ale i każdemu rolnikowi uprawiającemu ziemniaki na własne potrzeby.
r e k l a m a
Tylko odmiany bardzo wczesne
Uzyskanie plonu i odpowiedniej wielkości ziemniaków w zaledwie 50 dni od posadzenia możliwe jest przy odmianach bardzo wczesnych. Decyduje o tym genetyka i fizjologia rozwoju odmian najwcześniejszych, które cechuje przede wszystkim wczesne wiązanie bulw, czyli tuberyzacja.
Prawidłowo rozwijające się rośliny bardzo wczesnych odmian ziemniaka wschodzą po 16–20 dniach, a po kolejnych 14–20 dniach od wschodów wchodzą w fazę tuberyzacji, która trwa 5–10 dni. Dzienny przyrost masy zawiązanych bulw na powierzchni hektara wynosi u tych odmian od 0,7 do 1 tony. Łatwo obliczyć, że aby osiągnąć zadowalający plon ogólny ok. 17 t/ha, w którym będzie przynajmniej 15 t/ha plonu handlowego, ziemniaki potrzebują od zakończenia tuberyzacji jeszcze 20 dni. Z przedziałów trwania poszczególnych faz rozwoju wynika, że opłacalny plon handlowy ziemniaków młodych na wczesny zbiór możemy uzyskać w sprzyjających warunkach po 50 dniach, ale czasami dopiero po 70 dniach.
Właściwym terminem wysadzania sadzeniaków w uprawie na bardzo wczesny zbiór jest moment, kiedy temperatura gleby mierzona na głębokości 10 cm przez 3–5 dni przed sadzeniem wynosi ok. 4°C (pod warunkiem, że sadzeniaki były podkiełkowane i uprawa będzie prowadzona z zastosowaniem okrywy – folii lub agrowłókniny) lub 6°C (gdy plantacja jest obsadzona sadzeniakami podkiełkowanymi i będzie prowadzona wg standardowej technologii).
Gdzie i jakie odmiany uprawiać
Jeżeli myślimy o produkcji towarowej młodych ziemniaków i konkurowaniu na rynku, to pamiętajmy, że nie każdy rejon na to pozwala. Najkorzystniejsze warunki dla takich upraw występują w rejonie południowo-zachodnim (okolice Opola, Legnicy, Leszna, Poznania, Wrocławia), rejonie południowo-wschodnim (okolice Przemyśla, Tarnowa, Rzeszowa, Tarnobrzega, Krakowa i Katowic) i w Polsce Środkowej (okolice Częstochowy, Sieradza, Łodzi, Kalisza i Skierniewic).
Do uprawy na najwcześniejszy zbiór nadają się przede wszystkim te odmiany, które bardzo wcześnie wchodzą w fazę tuberyzacji i w grupie odmian bardzo wczesnych i wczesnych są istotne w tym względzie różnice. Ponadto odmiany predysponowane do uprawy na bardzo wczesny zbiór różnią się pod względem smaku, kształtu, barwy i typu kulinarnego.
Ziemniaki młode występują na ogół w typie B (wszechstronnie użytkowy) lub AB (sałatkowy do wszechstronnie użytkowego). Trzeba mieć to na uwadze przy wyborze odmiany. Planując np. zbiór bardzo wczesny i godząc się na znacznie mniejszy plon handlowy niż 15 t/ha warto wybierać odmiany o kształcie kulistym. Nawet przy mniejszej wadze bulwy kuliste wyglądają atrakcyjnie i na większe od bulw odmian o kształcie wydłużonym. Ważniejsze cechy i potencjał plonowania odmian w uprawie na bardzo wczesny zbiór albo zbiór po zakończeniu wegetacji przedstawia tabela. Te dane są już nieco historyczne, ale dobrze pokazują znaczenie właściwego doboru odmian do uprawy.
r e k l a m a
W agrotechnice ważne detale
Szybkie uzyskanie wysokiego plonu młodych ziemniaków wymaga dużo troski i większej precyzji niż normalna standardowa uprawa ze zbiorem bulw dojrzałych. Obok dobrej odmiany, ciepłej gleby, dobrych warunków wilgotnościowych potrzebna jest przemyślana agrotechnika i odrobina szczęścia do pogody. Kluczem są wysokiej jakości zdrowe i podkiełkowane sadzeniaki, dobre doprawienie gleby. Istotne jest nawożenie przedsiewne, ale tutaj zawsze powinniśmy bazować na znajomości zasobności stanowiska oraz zaleceniach hodowcy odmiany.
Warto w tym miejscu dodać, że uprawa ziemniaków na wczesny zbiór pozwala uciec plonom przed groźnym nicieniem glebowym niszczykiem ziemniaczakiem. Nicień w swojej biologii rozwoju wnika w bulwę w lipcu, a pierwsze objawy w postaci defektów jakości miąższu pokazuje w sierpniu. Nicień jest bardzo groźny i jest niestety często problemem nr 1 w rejonach wyspecjalizowanych w produkcji ziemniaków jadalnych. Może powodować całkowitą stratę plonu. Miąższ bulw próchnieje potem gnije i jest do wyrzucenia.
Najważniejsze w profilaktyce prze tym nicieniem, ale też innymi szkodnikami i chorobami jest unikanie monokultury, używanie wyłącznie materiału kwalifikowanego sadzeniaków, dobrze przebadanego, zdrowego, z paszportem.
