„W tym roku rozpocząłem realizację pakietu »Ochrona gleb i wód« z działań rolno-środowiskowo-klimatycznych. Wybrałem pakiet dotyczący międzyplonów. Ze względu na sprzyjające warunki pogodowe wysiałem gorczycę dość wcześnie. Pole było dobrze nawożone, ponieważ stosowałem wcześniej na nim obornik. W związku z tym rośliny bardzo wyrosły. Obawiając się zbyt dużej ilości zielonej masy, wjechałem w gorczycę z broną talerzową. Po paru dniach otrzymałem od Agencji informację, iż będę miał kontrolę w gospodarstwie z tytułu m.in. realizacji zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych. Kontrola się odbyła. Czy grożą mi jakieś sankcje za to, że talerzowałem międzyplon?” – pyta jeden z naszych Czytelników.
Decydując się na wysiew międzyplonu z pakietu „Ochrona gleb i wód” w ramach działań rolno-środowiskowo-klimatycznych w zamian za otrzymanie dopłaty rolnik przyjmuje na siebie szereg zobowiązań. Są to:
siew roślin międzyplonowych w terminie do 15 września;
zakaz wznawiania zabiegów agrotechnicznych przed 1 marca;
stosowanie jako międzyplon wyłącznie mieszanki złożonej z minimum 3 gatunków roślin, przy czym gatunek rośliny dominującej w mieszance lub gatunki zbóż wykorzystane w mieszance nie mogą przekroczyć 70% jej składu;
zakaz stosowania mieszanki składającej się wyłącznie z gatunków zbóż;
zakaz nawożenia międzyplonu;
zakaz stosowania pestycydów w międzyplonie;
niestosowanie komunalnych osadów ściekowych;
przyoranie biomasy międzyplonu, z wyłączeniem uprawy gleby w systemie bezorkowym;
zakaz uprawy w plonie głównym mieszanki tych samych roślin (w przypadku międzyplonu ozimego również form jarych);
dopuszczalne spasanie mieszanek roślin jarych jesienią, a mieszanek roślin ozimych lub mieszanek roślin jarych i ozimych – wiosną, jeżeli doradca rolnośrodowiskowy dopuści taką możliwość;
utrzymywanie okrywy ochronnej gleby, wymaganej przepisami dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, na posiadanych przez rolnika gruntach ornych, na których nie jest realizowany ten wariant, w przypadku gdy grunty te oraz grunty, na których jest realizowany ten wariant, znajdują się na obszarach zagrożonych erozją wodną.
Zmniejszenie lub zwrot
Kwestie przyznawania pomocy z działań rolno-środowiskowo-klimatycznych objętego PROW 2014–2020 reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania tej pomocy. Przepisy te często się zmieniały, należy więc opierać sie na ujednoliconym rozporządzeniu. Przypominamy, iż zgodnie z jego § 5.4, zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne realizuje się od dnia 15 marca roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.
Według § 15.1 wymienionego wyżej rozporządzenia, wysokość płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w danym roku ustala się jako iloczyn stawki płatności za hektar gruntu i powierzchni gruntów, do których przysługuje ta płatność po uwzględnieniu zmniejszeń lub wykluczeń wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości lub niezgodności.
Rolnicy, którzy chcą wiedzieć, w jaki sposób Agencja dokonuje zmniejszeń płatności rolno-środowiskowych, powinni zajrzeć do załącznika nr 8 do wymienionego wyżej rozporządzenia. Można go znaleźć na stronie internetowej ARiMR, wchodząc w zakładkę PROW 2014–2020, a następnie Działanie 10 rolno-środowiskowo-klimatyczne.
Ponadto, zgodnie z § 34.1, wymienionego wyżej rozporządzenia, płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna podlega zwrotowi, jeżeli rolnik lub zarządca nie realizuje całego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego lub nie spełnia innych warunków przyznania tej płatności określonych w rozporządzeniu.
Dopłaty raczej stracone
Obecnie rolnik biorący na siebie zobowiązanie z tytułu pakietu 2. Ochrona gleb i wód, wariantu dotyczącego międzyplonu może otrzymać 650 zł/ha.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami po kontroli naszego Czytelnika może spotkać sytuacja, w której Agencja uzna, iż stosując bronę talerzową, zlikwidował międzyplon, czyli nie realizuje całego zobowiązania. Zakładając, że wjechał, tak jak mówi, na wszystkie działki objęte zobowiązaniem, straci w takiej sytuacji wszystkie dopłaty z tego tytułu.
W wariancie bardziej optymistycznym, jeśli urzędnicy uznają, iż rolnik nie zlikwidował uprawy, a tylko wznowił zabiegi agrotechniczne przed 1 marca, Agencja zabierze mu 13% dopłat. Biorąc jednak pod uwagę to, jakie prace agrotechniczne można wykonywać za pomocą brony talerzowej, optymistyczna wersja jest mniej prawdopodobna.
To można
Uczulamy gospodarzy, iż w trakcie realizacji zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego nie można zmieniać ani wielkości obszaru nim objętego, ani miejsca jego realizacji. W przypadku jednak wariantu dotyczącego międzyplonu dopuszcza się zmianę, lecz nie więcej niż o 15% w stosunku do wielkości obszaru objętego tym zobowiązaniem w pierwszym roku jego realizacji, lub zmiany miejsca realizacji tego zobowiązania. Rolnik może zmieniać uprawiane rośliny lub miejsca ich uprawy, pod warunkiem że mimo dokonania tych zmian będą spełnione warunki przyznania płatności.
Magdalena Szymańska
