XPodpisaliśmy umowę dzierżawy gruntu ze spółką, która ma na nim postawić wiatrak. W umowie jest zapisane, że podatek od nieruchomości ma płacić spółka. W urzędzie gminy twierdzą, że ich nie obchodzi umowa i że to my jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku. Kto ma rację?
YNależy w tym przypadku odróżnić dwie kwestie – podatek od gruntu wydzierżawionego pod elektrownię wiatrową i podatek od budowli, jaką jest wiatrak, a która w Państwa przypadku dopiero powstanie. Jeśli chodzi o grunt, do płacenia podatku są zobowiązani Państwo. Natomiast podatek od wiatraka (kiedy zostanie postawiony) będzie płacić spółka.
Prawdą jest, że organ podatkowy nie jest w żadnym razie związany zapisami umowy. Musi się on bowiem kierować przepisami ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Przedmiotem podatku od nieruchomości są budynki, budowle i grunty. Natomiast zgodnie z art. 3 tej ustawy, podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
użytkownikami wieczystymi gruntów,
posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, KOWR lub z innego tytułu prawnego lub jest bez tytułu prawnego.
Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym. Przepisy wymienionej wyżej ustawy (ani innej ustawy podatkowej) nie zawierają definicji posiadacza samoistnego. Dlatego należy tu odwołać się do tego pojęcia w rozumieniu art. 336 Kodeksu cywilnego.
W myśl tego przepisu posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Posiadaczem samoistnym rzeczy jest taki podmiot, który uważa się za uprawnionego do rozporządzania nią, a więc nie ma potrzeby liczenia się z uprawnieniami właścicielskimi innej osoby. Posiadaczem samoistnym może być osoba, której przysługuje tytuł prawny do nieruchomości (prawo własności). Może nią być też osoba, która tytułu takiego nie ma, lecz uznaje się z przyczyn usprawiedliwionych za właściciela albo przejawia wolę władania rzeczą dla siebie jak właściciel, wiedząc, że nie jest właścicielem.
Posiadacz zależny swoje prawo do władania nieruchomością wykonuje za zgodą właściciela, a zatem nie jest posiadaczem samoistnym i w związku z tym nie może być podatnikiem podatku od nieruchomości.
Spółka będzie natomiast właścicielem wiatraka, który zbuduje na dzierżawionym od Państwa gruncie. Zgodnie z art. 2 ustawy z 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, elektrownia wiatrowa jest budowlą. Tego rodzaju budowla nie jest częścią składową nieruchomości, tak jak np. budynki. Nie jest ona bowiem trwale związana z gruntem, ma charakter tymczasowy, gdyż po okresie użytkowania może zostać zdemontowana.
Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 8 stycznia 2020 r. (sygn. akt: II FSK 213/18), uznanie elektrowni wiatrowej w całości za budowlę jest wiążące na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. ●
