Jęczmień jary ma krótki okres wegetacji, a ze względu na słaby system korzeniowy ma dość duże wymagania glebowe i jest wrażliwy na pH gleby. Mimo to spośród zbóż jarych najlepiej wykorzystuje wodę i przy planowaniu prac polowych można go ustawić na końcu kolejki do siewu.

Idealna ochrona dla traw

Jeżeli planujemy wykorzystać jęczmień jary do ochrony zakładanego użytku zielonego nie powinniśmy wybierać odmian najplenniejszych, ale te, które rekomendowane są na LOZ i charakteryzują się najkrótszą słomą, szybko schodzą z pola i są najbardziej odporne na wyleganie. Jęczmień ma chronić młode rośliny traw i motylkowych, ale nie może z nimi nadmiernie konkurować. Dlatego tak ważne są wymienione cechy. W jęczmień można wsiewać mieszanki trawiasto-motylkowate, ale także koniczynę czerwoną (wysiewa się ok. 15–18 kg koniczyny w rozstawie 10–15 cm na głębokość 1–2 cm), mieszanki koniczyny czerwonej z trawami oraz lucernę (wysiewa się 18–20 kg/ha lucerny w rozstawie rzędów co 15 cm na głębokość 1–2 cm). Szczegółowe zalecenia dotyczące siewu mieszanek traw z jęczmieniem jarym jako rośliną ochronną, a także mieszanek zbożowych z jęczmieniem opiszemy za kilka tygodni.

LOZ – najlepsze źródło informacji

Podobnie, jak dla innych gatunków roślin na podstawie wyników badań Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego tworzone są dla województw Listy Odmian Zalecanych (LOZ jęczmienia jarego na mapie). Każdego roku lista ta zmienia się i jest uaktualniana. Staramy się propagować te informacje przygotowywane przez zespoły ze Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU i przedstawiać jak najświeższe dane. Niżej przypominamy charakterystykę (wg COBORU) kilku odmian jęczmienia jarego najczęściej rekomendowanych oraz jedną z poza listy, ale ciekawą bo nieoplewioną – Gawrosz. W tabeli zestawiliśmy do porównania najważniejsze cechy 20 odmian najwyżej plonujących w 2020 r. (na LOZ częściowo zaktualizowanej są 34 odmiany). Wszystkie odmiany prezentują postęp hodowlany, który w jęczmieniu jarym skupia się na poprawie plenności oraz zdrowotności, a w odmianach browarnych na poprawie wartości browarnej.

KWS Vermont

Odmiana typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na mącznika prawdziwego – dość duża, na rynchosporiozę, rdzę jęczmienia i plamistość siatkową, ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny dość niskie o dobrej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża.

Bente

Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rynchosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego i plamistość siatkową – średnia, na rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość mała. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała. wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Pilote

Odmiana typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę jęczmienia – dość duża, na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość – średnia. Rośliny średniej wysokości o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

MHR Fajter

Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rynchosporiozę – średnia. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Etoile

Odmiana typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Odporność na ciemnobrunatną plamistość – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rdzę jęczmienia – średnia, na plamistość siatkową i rynchosporiozę – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość mała, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka średnie. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.

Gawrosz

Odmiana typu pastewnego o ziarnie nieoplewionym. Plenność o około 20% słabsza od wszystkich odmian oplewionych.Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę, czarną plamistość – średnia. Rośliny wysokie do bardzo wysokich (ok. 81 cm) o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość wczesny. Masa 1000 ziaren mała (ok. 44 g), wyrównanie ziarna bardzo słabe (ok. 46%), zawartość białka w ziarnie duża (ok. 13%). Przeciętna tolerancja na zakwaszenie gleby.

Marek Kalinowski

Podpis pod mapą:
Lista Odmian Zalecanych jęczmienia jarego na 2021 r. (* – odmiany zalecane na 2020 r. w województwach, które nie zaktualizowały jeszcze rekomendacji)

Dolnośląskie *
Bente
Soldo
KWS Harris
Esma

Kujawsko-Pomorskie
KWS Vermont
Bente
Pilote
Etoile
Farmer
KWS Atrika
KWS Fantex
Basic
Avatar

Lubelskie *
MHR Fajter
Radek
Rezus
Soldo
KWS Olof
Basic
Ella
Teksas

Lubuskie
MHR Fajter
Etoile
Mecenas
Forman
Lupus

Łódzkie *
Pilote
MHR Fajter
Radek
Runner
Farmer
Teksas

Małopolskie *
KWS Vermont
MHR Fajter
Rezus
RGT Planet
KWS Olof
Alianz
Podarek

Mazowieckie *
KWS Vermont
Bente
Pilote
Etoile
Rezus
Soldo
KWS Atrika
Paustian
Rubaszek

Opolskie
KWS Vermont
Bente
Etoile
Radek
Rezus
RGT Planet
Farmer
Adwokat

Podkarpackie
Bente
MHR Fajter
Radek
Rezus
Avatar
Mecenas

Podlaskie
Bente
Pilote
RGT Planet
Runner
Adwokat
Jowita

Pomorskie
Pilote
RGT Planet
Eldorado
Ismena
Avatar
MHR Krajan

Śląskie *
KWS Vermont
Bente
Pilote
MHR Fajter
Etoile
RGT Planet
Runner
Ismena
KWS Atrika
KWS Fantex
Paustian

Świętokrzyskie
KWS Vermont
Pilote
Rezus
Runner
Farmer
Eldorado
KWS Fantex
Ella
Mecenas

Warmiński-Mazurskie
KWS Vermont
Radek
Runner
Ismena
Avatar
MHR Krajan

Wielkopolskie *
KWS Vermont
Bente
MHR Fajter
Etoile
Farmer
KWS Dante
Uta

Zachodniopomorskie *
Pilote
Etoile
Rezus
RGT Planet
Runner
KWS Fantex