Sprzedaż gruntów rolnych a skorzystanie ze zwolnienia z podatku

XW 2019 r. nabyłem grunty rolne (8 ha) i skorzystałem z ulgi w podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) w ramach pomocy de minimis w rolnictwie. Teraz chciałbym sprzedać zupełnie inną działkę rolną o powierzchni 30 arów (IV klasa bonitacyjna), która na razie jest jeszcze gruntem rolnym, ale zostanie przekształcona na działkę budowlaną. Czy to prawda, że korzystając z pomocy de minimis w zwolnieniu z PCC, nie mogę pomniejszyć powierzchni gospodarstwa, a tym samym sprzedać żadnej działki? Czy w przypadku przeznaczenia części nabytych gruntów na prowadzenie działalności gospodarczej zwolnienie nie będzie przysługiwało?
YWedług art. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, sprzedaż własności gruntów stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami, jest zwolniona z tego podatku. Zwolnienie to stanowi pomoc de minimis w rolnictwie, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym. Przepisy stawiają jednak warunek – w wyniku dokonania tej czynności musi zostać utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia gospodarstwa nie może być mniejsza niż 11 ha i większa niż 300 ha.
W przepisie tym wskazane zostało również, że gospodarstwo rolne ma być prowadzone przez 5 lat od nabycia gruntów rolnych objętych zwolnieniem od podatku od czynności cywilnoprawnych.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 25 września 2016 r. stwierdził, że "celem ww. przepisu jest, aby osoby nabywające gospodarstwo rolne prowadziły nabyte gospodarstwo minimum przez 5 lat od dnia nabycia. Udzielanych zwolnień nie można rozpatrywać cząstkowo – do danego nabycia zwolnienie może zostać zastosowane lub nie. Zarówno zbycie części gruntów, jak i zmiana ich przeznaczenia przed upływem 5 lat od dnia ich nabycia spowoduje utratę przedmiotowego zwolnienia w całości. Nie zostanie bowiem spełniony (zachowany) warunek prowadzenia nabytego gospodarstwa rolnego przez okres wymagany ustawą (…) gospodarstwo rolne będzie prowadzone już w innym kształcie niż to, co do którego zastosowano zwolnienie". Dlatego zdaniem Dyrektora KIS, jeżeli wnioskodawca dokona zbycia bądź zmiany przeznaczenia gruntu, w związku z nabyciem którego skorzystał ze zwolnienia, będzie on zobowiązany do uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych w pełnej wysokości. Utraci bowiem całkowicie prawo do zwolnienia. Oznacza to, że jeżeli przykładowo po 3 latach grunty rolne objęte zwolnieniem przeznaczy Pan na cele działalności gospodarczej, utraci Pan zwolnienie i będzie musiał zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w pełniej wysokości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 21 lutego 2018 r. orzekł, że "ustawodawca odnotował wadliwość poprzedniej regulacji (czyli stanu prawnego obowiązującego do końca 2015 r.), w wyniku czego wprowadził jako warunek zwolnienia podatkowego wymóg, aby gospodarstwo rolne powstało w wyniku dokonania czynności lub też, aby w jego wyniku gospodarstwo się powiększyło, a nadto wprowadził wymóg, aby taki stan trwał przez co najmniej 5 lat. Tak więc od 1 stycznia 2016 r. warunkiem zwolnienia z PCC jest kontynuowanie działalności rolnej przez 5 lat".
Kwestię prowadzenia działalności rolniczej przez 5 lat od skorzystania ze zwolnienia z PCC wyjaśniał również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 2 października 2020 r. (sygn. akt: 0111-KDIB2-3.4014.271.2020.BFP). Ustosunkował się wtedy do sytuacji, kiedy to rodzice chcieli darować synowi grunty rolne, na zakup których otrzymali zwolnienie z PCC. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej doszedł do wniosku, że "dla zachowania zwolnienia podatkowego nabywca nieruchomości, które weszły w skład gospodarstwa rolnego, ma obowiązek prowadzenia tego powiększonego gospodarstwa rolnego (obejmującego wszystkie działki nabyte tytułem umowy sprzedaży i objęte zwolnieniem podatkowym, jak również dotychczas wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, a będące jego częścią w chwili nabycia) przez 5 lat od dnia nabycia
W związku z tym, że Pana sprawa dotyczy innych gruntów rolnych niż te nabyte, ale wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, najlepiej przed zawarciem aktu notarialnego sprzedaży wyjaśnić wszystko w urzędzie skarbowym. Należy bowiem podkreślić, że notariusz przesyła akt notarialny do urzędu skarbowego, który sprawdza, czy była podstawa prawna do zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych.