Szykują się zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Będzie inne podejście do dłużników KOWR, bezumownych użytkowników państwowych gruntów, młodych rolników chcących nabyć grunty rolne oraz dzierżawy ziemi z KOWR pod fotowoltaikę. Mają one zostać przyjęte jeszcze w drugim kwartale bieżącego roku.
Rolnicy zadłużeni wobec Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, ponieważ mają trudności z zapłatą czynszu dzierżawnego albo nie spłacili należności za zakupioną nieruchomość rozłożonej na raty, a znaleźli się w trudnej sytuacji, w związku z np. z suszą, będą mogli sprzedać KOWR nieruchomość rolną. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa kupi ją na wniosek rolnika.
r e k l a m a
Możliwość odzyskania ziemi
Jednocześnie nowe przepisy umożliwią zawarcie umowy dzierżawy nieruchomości, która powróciła do Zasobu, z jej dotychczasowym właścicielem bez obowiązku przeprowadzania przetargu. Założono bowiem, że w interesie społecznym jest, aby grunty pozostały w użytkowaniu rolników, którzy dotychczas na nich gospodarowali, a trudności w spłacie rat wynikające z niezależnych od nich okoliczności nie powodowały utraty pracy. Wzięto pod uwagę, iż rolnicy dokonali inwestycji w gospodarstwa rolne, dostosowując je do posiadanego areału, i taka możliwość dzierżawy pozwoli utrzymać opłacalność produkcji.
Co więcej, tacy rolnicy, po spełnieniu warunków określonych w znowelizowanej ustawie, w przypadku przeznaczenia przez Krajowy Ośrodek nieruchomości do sprzedaży będą mieli prawo do pierwszeństwa w jej nabyciu. Będą mogli zatem ponownie stać się jej właścicielami.
Ułatwienia dla młodych rolników
Nowelizacja ustawy przewiduje również korzystne zmiany dla młodych rolników, którzy chcą utworzyć lub powiększyć gospodarstwo rolne. Państwowe grunty w pierwszej kolejności są obecnie wydzierżawiane albo sprzedawane na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych. Stawia się na przetargi ograniczone kierowane do rolników indywidualnych (w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego) zamierzających powiększyć gospodarstwo rodzinne, jeśli mają oni miejsce zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiona do przetargu, lub w gminie graniczącej z tą gminą, lub osób posiadających kwalifikacje rolnicze zamierzających utworzyć gospodarstwo rodzinne.
W nowelizacji ustawy zaproponowano, by w przetargach ograniczonych, oprócz rolników indywidualnych, mogła uczestniczyć również osoba, która nie spełnia jedynie wymogu dotyczącego 5-letniego okresu osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego, określonego w przepisach o kształtowaniu ustroju rolnego. Taka osoba w dniu ogłoszenia wykazu nie może jednak mieć więcej niż 40 lat lub powinna realizować zobowiązania wynikające z PROW 2014–2020.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, osoba, która nie spełnia warunku 5-letniego okresu zamieszkiwania, nie może wziąć udziału w przetargach ograniczonych do rolników indywidualnych na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Zmiana tego przepisu da szansę na uczestnictwo w przetargach ograniczonych młodym rolnikom, którzy np. w wyniku zawarcia związku małżeńskiego zmienili miejsce zamieszkania i nie mogą obecnie wziąć udziału w danym przetargu.
r e k l a m a
Bezumowni użytkownicy bez dożywocia
Nowelizacja ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa zmieni także podejście do bezumownych użytkowników państwowej ziemi. Rolnicy, którzy władali nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo wezwania KOWR ich nie opuściły, będą mogły wziąć udział w przetargach organizowanych przez Krajowy Ośrodek. Warunkiem udziału będzie jednak upływ 5 lat od dnia, w którym dana nieruchomość została opuszczona przez bezumownego użytkownika. Proponując zmianę tego podejścia, wzięto pod uwagę, iż w praktyce zdarza się, że pomimo upływu znacznego czasu od dnia opuszczenia danej nieruchomości przez bezumownego użytkownika nie ma on prawa udziału w przetargu, a zdarza się, że na danym obszarze jest jedynym zainteresowanym gospodarowaniem na tym gruncie. Sankcja ta nie będzie już miała charakteru dożywotniego.
Dzielenie umów dzierżawy z bliskimi
Przygotowując nowelizację, zaproponowano też wprowadzenie przepisu, który pozwoli dzierżawcom na dzielenie umów dzierżawy z osobą bliską dzierżawcy. Dzierżawcy, za zgodą Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, będą mogli wyłączyć część nieruchomości z umowy dzierżawy. Umowa przekształci się wtedy w odrębne umowy dzierżawy, a wydzierżawiającym wyłączonej części nieruchomości stanie się osoba bliska dzierżawcy (np. syn) wskazana w jego wniosku. Nowa umowa będzie zawarta na warunkach określonych w dotychczasowej umowie dzierżawy zawartej przez KOWR, z wyjątkiem wysokości czynszu, która jest proporcjonalna do powierzchni wyłączonej nieruchomości. Zaproponowany przepis wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym przez rolników. W praktyce zdarza się bowiem, że dzieci czy wnuki dzierżawcy pomimo że pracują na danej nieruchomości rolnej, nie mogą uzyskać statusu rolnika indywidualnego, z uwagi na to, że nie są jej dzierżawcami.
Ponadto nowelizacja wskazuje jednoznacznie, że jeżeli nabywana przez dzierżawcę w drodze pierwszeństwa w nabyciu nieruchomość rolna ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej, wystarczające jest, gdy to pierwszeństwo przysługuje jednemu z małżonków.
Zobacz także
Więcej państwowych gruntów pod fotowoltaikę
Zaproponowano też, by nieruchomości rolne, w skład których wchodzi co najmniej 70% nieużytków lub użytków klasy VI, zamiast w pierwszej kolejności być zagospodarowywane w drodze wydzierżawienia albo sprzedaży na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych, były wydzierżawiane na cele związane z pozyskiwaniem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
W trakcie prac nad nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw KOWR dokonał analizy Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa pod kątem gruntów, które można wykorzystać pod lokalizację instalacji fotowoltaicznych. Okazało się, że potencjalnie dla potrzeb pozyskiwania odnawialnych źródeł energii nadaje się 31 427 ha (w tym 1551,5 ha niezagospodarowanych i 29 875,5 ha znajdujących się w dzierżawie). Są to grunty niskiej jakości bonitacyjnej.
Obecnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa nie może bez przetargu wydzierżawić tego typu gruntów spółkom kapitałowym czy grupom kapitałowym prowadzącym działalność w zakresie produkcji energii odnawialnej.
Proponowane zmiany po pierwsze umożliwią wydzierżawianie nieruchomości na ten cel, a po drugie sprawią, że KOWR pozyska pieniądze na swoją działalność statutową z dzierżawy gruntów pod fotowoltaikę.
