Stosunkowo krótki okres wegetacji grochu siewnego sprawia, że jest dobrym przedplonem dla gatunków ozimych wymagających wczesnego siewu jak: rzepak, jęczmień.
r e k l a m a
Przed uprawą rozpoznać rynek
Groch można uprawiać i uprawia się w całym kraju, a Listy Odmian Zalecanych tworzą od ub.r. wszystkie województwa. Ponieważ nie ma jeszcze oficjalnych rekomendacji na 2022 r. na mapie prezentujemy LOZ grochu siewnego na 2021 r. zmiany zapewne będą, ale kosmetyczne. Aby uzyskać zadowalające plonowanie grochu konieczna jest znajomość agrotechniki, ale i wiedza na temat odmian, zwłaszcza na temat odporności na osypywanie nasion przed zbiorem. Decydując się na uprawę grochu na większym areale warto wcześniej poznać lokalny rynek bobowatych i np. to, jakie odmiany preferują w skupie producenci pasz.
Zaletą grochu jest, że spośród odmian ogólnoużytkowych i pastewnych można dobrać odmiany praktycznie do każdego stanowiska – na gleby ciężkie i lekkie. Mniej wymagające odmiany pastewne (peluszka) są doskonałą alternatywą dla uprawy łubinu. Ale pamiętajmy o ważnej wadzie tego gatunku – to skłonność do osypywania nasion przed zbiorem. Są pod tym względem różnice między odmianami i warto się z nimi zapoznać w dostępnych publikacjach COBORU.
Wczesny dość głęboki siew
Na jakie plony nasion grochu można liczyć? W ostatnich trzech sezonach groch w badaniach COBORU plonował dość stabilnie – bardzo dobrze w 2020 r. i doskonale w 2021 r. Plon wzorca w 2020 r. wyniósł 37,6 q/ha, a najwyżej plonowały odmiany najczęściej rekomendowane na LOZ. Odmiana Astronaute plonowała wtedy na poziomie 113% wzorca, Batuta – 110%, a Tarchalska 108%. Ostatni sezon był jeszcze lepszy. Plon wzorca wyniósł w ub.r. 42,0 q/ha. Bardzo dobrze spisała się najczęściej rekomendowana Astronaute (108% wzorca). Na takim samym poziomie plonowała też wysoka odmiana pastewna Mefisto.
Te informacje, zwłaszcza kiedy myślimy o rozpoczęciu uprawy grochu, warto wziąć pod uwagę i sprawdzić w publikowanych przez COBORU wynikach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Najwyższe plony grochu uzyskuje się na glebach o odczynie obojętnym. Ważny dla plonowania jest możliwie najwcześniejszy termin siewu (od połowy marca). Nasiona grochu siejemy dość głęboko, zależnie od gleby i wielkości nasion na 6–8 cm, w obsadzie 110–120 roślin/m2. Nasiona bezwzględnie powinny być zabezpieczone zaprawą fungicydową. Jak w przypadku wszystkich bobowatych grubonasiennych wskazane jest zaszczepienie nasion bakteriami brodawkowymi.
r e k l a m a
Najczęściej rekomendowane
Poniżej przedstawiamy też krótką charakterystykę (wg informacji COBORU) trzech najczęściej rekomendowanych odmian ogólnoużytkowych (Astronaute, Batuta, Tarchalska) i dwóch odmian pastewnych – Hubala i Turni.
Astronaute
odmiana ogólnoużytkowa wąsolistna, przydatna do uprawy na zbiór suchych nasion z przeznaczeniem na paszę oraz na cele kulinarne. W kraju średni plon za lata 2015–2017 wynosił 108% wzorca ogólnego plonu. Plon nasion duży do bardzo dużego, plon białka duży. Termin kwitnienia bardzo wczesny, dojrzewania wczesny do bardzo wczesnego, okres kwitnienia krótki do bardzo krótkiego. Równomierność dojrzewania bardzo dobra. Rośliny niskie. Odporność na wyleganie w czasie kwitnienia i przed zbiorem średnia do dużej. Odporność na mączniaka rzekomego średnia do dużej, na fuzaryjne więdnięcie, zgorzelową plamistość i mączniaka prawdziwego – średnia. Nasiona żółte, masa 1000 nasion średnia do dużej. Zawartość białka ogólnego i włókna surowego w nasionach mała. Tempo rozgotowywania się nasion średnie do dobrego. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m2 .
Batuta
odmiana ogólnoużytkowa wąsolistna, przeznaczona do uprawy na suche nasiona do wykorzystania na konsumpcję i na paszę. W kraju średni plon w roku 2015–2017 wynosił 106% wzorca ogólnego plonu. Plon nasion i białka ogólnego bardzo duży, stabilny w latach badań. Termin kwitnienia i dojrzewania średni do dość późnego, okres kwitnienia średni. Rośliny średniej wysokości cechują się bardzo dobrą sztywnością w czasie kwitnienia i dobrą przed zbiorem. W bardzo małym stopniu podatna na choroby. Rośliny dojrzewają dość równomiernie. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Odmiana żółtonasienna, nasiona średniej wielkości o zawartości białka nieco mniejszej od średniej. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksów pszennych. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m2 .
Tarchalska
odmiana ogólnoużytkowa wąsolistna, żółtonasienna, przydatna do uprawy na zbiór suchych nasion z przeznaczeniem na paszę oraz na cele kulinarne. W kraju średni plon za lata 2015–2017 wynosił 101% wzorca ogólnego plonu. Termin kwitnienia i dojrzewania średni. Okres kwitnienia średni. Rośliny średnio wysokie. Wyleganie na początku kwitnienia nie występuje, w fazie końca kwitnienia bardzo małe, przed zbiorem małe. Równomierność dojrzewania dość dobra. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Plonowanie w odniesieniu do nasion i białka ogólnego bardzo duże do dużego. Zawartość białka ogólnego w nasionach mała. Masa 1000 nasion dość duża. Udział nasion bardzo dużych – duży, bardzo małych – bardzo mały. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksów pszennych. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m2 .
Hubal
odmiana pastewna o liściach parzystopierzastych, przydatna do uprawy na zbiór suchych nasion z przeznaczeniem na paszę. W kraju średni plon za lata 2015–2017 wynosił 97% wzorca ogólnego plonu. Termin kwitnienia i dojrzewania średni. Okres kwitnienia średni do nieco krótszego. Rośliny średnio wysokie, które w fazie kwitnienia zachowują bardzo dobrą sztywność. Wyleganie przed zbiorem średnie. Łan dojrzewa równomiernie. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Plonowanie w odniesieniu do nasion i białka ogólnego bardzo duże do dużego. Zawartość białka ogólnego duża do bardzo dużej. Masa 1000 nasion – średnia. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m2
Turnia
odmiana pastewna, nasienna, wąsolistna, o barwnych kwiatach. Plon nasion dość duży do dużego, białka średni. W kraju średni plon za lata 2015–2017 wynosił 103% wzorca ogólnego plonu. Termin kwitnienia wczesny, dojrzewania średni. Okres kwitnienia średni do dość długiego. Rośliny średnio wysokie. Wyleganie w fazie początku kwitnienia nie występuje, w końcu kwitnienia małe, przed zbiorem średnie. Podatność na choroby mała. Równomierność dojrzewania roślin dobra. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Nasiona drobne. Zawartość białka ogólnego dość mała, włókna surowego dość mała do średniej. Optymalna obsada roślin około 110 szt./m2.
Marek Kalinowski
Opis mapy:
Listy Odmian Zalecanych grochu siewnego na 2021 r. (Źródło: COBORU)
Dolnośląskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
pastewne:
Turnia
Kujawsko-pomorskiego
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
Arwena
Olimp
pastewne:
Hubal*
Turnia
Lubelskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
Arwena
Tytus
Lubuskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
pastewne:
Hubal*
Łódzkie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Arwena
pastewne:
Milwa
Małopolskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mecenas
Mazowieckie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
Opolskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Arwena
Olimp
Mecenas
Podkarpackie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Mecenas
Podlaskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
Arwena
Nemo
Grot
pastewne:
Hubal*
Pomorskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Spot
Olimp
Nemo
Tytus
Rivoli
pastewne:
Turnia
Śląskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Arwena
Mecenas
Grot
Prosper
pastewne:
Hubal*
Turnia
Świętokrzyskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Mandaryn
Olimp
Tytus
Warmińsko-mazurskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Mandaryn
Spot
Nemo
pastewne:
Hubal*
Turnia
Wielkopolskie
ogólnoużytkowe:
Astronaute
Batuta
Tarchalska
Spot
Olimp
pastewne:
Hubal*
Turnia
Zachodniopomorskie
ogólnoużytkowe:
Batuta
Tarchalska
Arwena
Olimp
Nemo
Kazek
Mentor
pastewne:
Hubal*
Turnia
*– odmiana liściasta
